Szwedzi, Duńczycy i Norwegowie uwielbiają Boże Narodzenie i w każdym z tych krajów odbywają się jarmarki, przedstawienia oraz koncerty na świeżym powietrzu, wprowadzające świąteczny nastrój. Każde z państw skandynawskich ma również unikalne tradycje i wierzenia związane z Wigilią i Świętami. Jeśli jesteś ciekawy jakie, przeczytaj ten artykuł.
Szwecja - Święta Łucja i gnom Tomte
Szwedzkie Boże Narodzenie rozpoczyna się w dniu Świętej Łucji, czyli 13 grudnia. Ta święta męczenniczka z trzeciego wieku naszej ery jest czczona przez chrześcijan w niemal całej Skandynawii. Zwyczajowo, 13 grudnia najstarsza dziewczyna w rodzinie przebiera się za św. Łucję - zakłada białą szatę i koronę ze świec (w dzisiejszych czasach preferowane są bezpieczniejsze odpowiedniki) - i podaje rodzicom śniadanie składające się z bułeczek oraz kawy lub grzanego wina z przyprawami.
W Wigilię (Julafton) Szwedzi obchodzący Boże Narodzenie wybierają się do kościoła. Po powrocie jedzą tradycyjny, rodzinny obiad w formie … szwedzkiego stołu (smörgåsbord), na którym obowiązkowo znaleźć się muszą: wędliny, wieprzowina, ryby i duży wybór słodyczy.
Po kolacji jeden z członków rodziny przebiera się za leśnego gnoma o imieniu Tomte - to szwedzki odpowiednik Świętego Mikołaja, który przynosi prezenty najmłodszym. Wszyscy życzą sobie Wesołych Świąt, czyli God Jul!
Dania - psotne elfy i mnóstwo jedzenia
W Danii Boże Narodzenie oficjalnie rozpoczyna się wieczorem 23 grudnia, to właśnie wtedy Duńczycy spotykają się na uroczystej kolacji wigilijnej. Najważniejszą tradycyjną potrawą bożonarodzeniową jest budyń ryżowy o smaku cynamonowym zwany grod. Dania główne obejmują także pieczoną kaczkę lub gęś, czerwoną kapustę i karmelizowane ziemniaki. Na deser podaje się zwykle lekki pudding ryżowy z bitą śmietaną i siekanymi migdałami. Zwyczaj nakazuje ukrycie w puddingu jednego całego migdała. Osoba, która znajdzie go w swojej porcji, wygrywa czekoladowe lub marcepanowe trofeum.
Święty Mikołaj, znany w Danii jako Julemanden przywozi duńskim dzieciom prezenty w saniach ciągniętych przez renifery. Pomagają mu szelmowskie elfy - julenisser, które na co dzień mieszkają na strychach i w stodołach. W czasie Świąt lubią one płatać ludziom złośliwe figle. Aby je udobruchać i uchronić się przed złośliwymi żartami, w wigilijną noc duńskie rodziny zostawiają im pod choinką trochę puddingu ryżowego lub owsianki.
“Wesołych Świąt” po duńsku to Glaedelig Jul!
Norwegia - bożonarodzeniowy elf i koza
Najważniejszym wydarzeniem związanym z Bożym Narodzeniem jest w Norwegii Wigilia. W tym dniu tradycja miesza się z nowoczesnością - Norwegowie odwiedzają zarówno kościoły, jak i sklepy (te ostatnie w poszukiwaniu prezentów świątecznych). O piątej po południu słychać bicie dzwonów kościelnych, obwieszczające nadejście Bożego Narodzenia, a rodziny siadają do kolacji wigilijnej.
Zwyczajowo na stołach pojawiają się żeberka wieprzowe (ribbe) lub danie z dorsza (lutefisk). Tradycyjnym deserem jest piernik (risengrynsgrot) lub gorący ryżowy pudding. Do tego, dla dorosłych - obowiązkowo grzane wino zwane glogg. Najmłodsi po kolacji rozpakowują prezenty.
Dawniej podarunki dostarczał w Norwegii psotny bożonarodzeniowy elf o imieniu Nisse, postać rodem z folklorystycznych opowiadań i legend. Miał białą brodę i ubierał się na czerwono. Obecnie dzieci częściej wierzą w Sinterklass, czyli Świętego Mikołaja. Nissemu zostawiano pod choinką miseczkę owsianki, Święty Mikołaj woli jednak ciasteczka.
Skandynawia nie zapomniała o swoim dziedzictwie kulturowym, pochodzącym od Wikingów. Norwegowie celebrują Julebukk - w dosłownym tłumaczeniu znaczy to “Bożonarodzeniowa Koza”. W dzisiejszych czasach przybiera ona formę niewielkiej słomianej figurki kozy, która służy jako świąteczna ozdoba. Słomiane zwierzę reprezentuje magiczne kozy Tora, które prowadziły go przez nocne niebo. Tradycja nakazuje wierzyć, że symboliczna koza ochroni dom podczas Świąt i przyniesie domownikom szczęście w nadchodzącym roku.
“Wesołych Świąt” po norwesku to Gledelig Jul! lub God Jul!
Poznaj język Wikingów!
Jeśli interesuje Cię kultura Skandynawii, zacznij się uczyć jednego z jej języków. Ze szkołą ProfiLingua możesz zrobić to w najwygodniejszy dla siebie sposób - stacjonarnie lub online. Sprawdź naszą ofertę i zrób sobie prezent na Święta!
Czy chcesz, abyśmy skontaktowali się z Tobą w celu zaproponowania Ci odpowiedniego kursu? Wypełnij poniższy formularz:
