Czasowniki główne, modalne, a może posiłkowe? Co się kryje pod pojęciem „typy odmian czasowników”? Odsłaniamy przed Tobą kolejne zasady i dzielimy wskazówkami. Z dzisiejszego artykułu wyniesiesz podstawowe informacje na temat koniugacji czasowników niemieckich.
Czasowniki regularne (słabe)
Nazywane są też słabymi i mają regularną odmianę. Tworzysz je poprzez dodanie właściwych końcówek osobowych do tematu, który nie ulega zmianie bez względu na zastosowany czas. Temat czasownika otrzymujesz po odjęciu końcówki bezokolicznika, np. -en. Poniżej czasownik „uczyć się” odmieniony w czasie teraźniejszym:
Lern-en
ich lerne
du lernst
er/sie/es lernt
wir lernen
ihr lernt
sie/Sie lernen
W przypadku czasowników kończących się na -ern, odejmujesz tylko -n.
Mamy też dla dla Ciebie dobrą wiadomość. Większość czasowników języka niemieckiego należy do grupy czasowników regularnych!
Czasowniki nieregularne (mocne)
W przeciwieństwie do czasowników regularnych, temat czasowników nieregularnych nie jest stały.
Widać to po zmieniających się samogłoskach, a nawet spółgłoskach. Za przykład weźmy czasownik „dawać” w czasie teraźniejszym:
Geben
ich gebe
du gibst
er/sie/es gibt
wir geben
ihr gebt
sie/Sie geben
W drugiej i trzeciej osobie liczby pojedynczej samogłoska e zmienia się w i. To typowe dla czasowników nieregularnych i znajdziesz więcej tego typu odmian.
Choć czasowniki nieregularne wyglądają na trudniejsze do opanowania, to nie są pozbawione jakichkolwiek zasad. Poza tym stanowią mniejszość, czyli w sumie masz do opanowania około 200 czasowników nieregularnych.
Czasowniki modalne
Kiedy chcesz wyrazić chęć, potrzebę lub powiedzieć, że coś jest dozwolone lub zakazane, potrzebujesz tzw. czasowników modalnych. W języku niemieckim mamy ich sześć:
- dürfen – mieć pozwolenie,
- sollen – mieć powinność,
- können – móc, umieć, potrafić,
- müssen – musieć,
- mögen – lubić, pragnąć,
- wollen – chcieć.
Pamiętaj, że czasownikom modalnym zazwyczaj towarzyszy tzw. czasownik główny. W przeciwieństwie do czasownika modalnego występuje on w bezokoliczniku. Spójrz na zdanie poniżej:
Ich kann tanzen. – Umiem tańczyć.
Na tej samej zasadzie tworzysz zdania z pozostałymi czasownikami modalnymi. Wyjątkiem jest czasownik mögen, który może występować w zdaniu samodzielnie i wciąż zachować sens. Dlatego z jednej strony możesz powiedzieć, że lubisz psy i dodajesz tylko rzeczownik:
Ich mag Hunde. – Lubię psy.
Z drugiej możesz dodać, że lubisz czytać i zastosować czasownik w bezokoliczniku:
Ich mag lesen. – Lubię czytać.
Więcej informacji znajdziesz w naszym wcześniejszym artykule, który jest poświęcony właśnie czasownikom modalnym.
Czasowniki posiłkowe haben, sein, werden
Czasowniki posiłkowe stosujesz w specjalnych konstrukcjach gramatycznych (np. w czasie przeszłym). Jeśli zatem tworzysz zdanie w czasie Perfect, korzystasz z czasownika haben lub sein.
Jednak z uwagi na to, że Perfect jest czasem złożonym, nie poprzestajesz na jednym czasowniku. Po pierwsze, haben i sein pełnią rolę pomocników i nazywamy je Hilfsverb. Po drugie, masz jeszcze Partizip II, czyli imiesłów czasu przeszłego.
Zgodnie z zasadą czasowniki posiłkowe muszą pojawić się w odmienionej formie:
Haben
ich habe
du hast
er/sie/es hat
wir haben
ihr habt
sie/Sie haben
Sein
ich bin
du bist
er/sie/es ist
wir sind
ihr seid
sie/Sie sind
W pełnym zdaniu musisz uwzględnić wszystkie słowa:
Ich habe verstanden. – (Ja) zrozumiałem.
Jak widać, czasowniki posiłkowe przydają się do tworzenia różnych konstrukcji. Haben i sein używane są w czasach przeszłych, a werden w czasach przyszłych i w stronie biernej.
Uwaga: czasowniki, takie jak haben, sein czy werden mogą też występować samodzielnie. Jednak jako czasowniki posiłkowe tracą znaczenie na rzecz czasownika głównego.
Czasowniki w niemieckim – jak je odmienisz?
Jeśli przeraża Cię porcja informacji, nic się nie martw! Nauka odmiany czasowników zawsze wymaga czasu i wprawy. Dlatego przygotowaliśmy dla Ciebie podsumowanie oraz krótkie ćwiczenie. Poniżej znajdziesz przykładowe zdania. Sprawdź, gdzie mógł się wkraść błąd:
- Er lerne Deutsch.
- Ich muss Englisch lernen.
- Du müssen das Buch lesen.
Już wiesz? Przypomnijmy, że nawet jeśli masz do czynienia z czasownikiem regularnym, musisz pamiętać o wstawieniu właściwiej dla danej osoby końcówki. Dlatego pierwsze zdanie powinno wyglądać tak:
- Er lernt Deutsch.
Drugie zdanie to nawiązanie do czasowników modalnych. Oznajmiasz w ten sposób: muszę uczyć się angielskiego. Czy wiesz, dlaczego podane zdanie jest poprawne? Czasownik modalny müssen został odmieniony przez osobę w prawidłowy sposób. Ponadto towarzyszący mu czasownik główny zachował właściwą formę bezokolicznikową.
Co z trzecim zdaniem? Pewnie już się domyśliłeś, że coś tutaj nie pasuje. Chodzi oczywiście o formę czasownika modalnego, który także się odmienia i dlatego powinien zostać zapisany inaczej:
- Du musst das Buch lesen.
To już wszystko, co dla Ciebie przygotowaliśmy w dzisiejszym artykule. Poznałeś różne typy czasowników z uwzględnieniem tych głównych. Jeśli chcesz zapamiętać więcej przykładów, spróbuj poćwiczyć na przykładowych zdaniach.
Język niemiecki jest dla Ciebie ważny? Czas zainwestować w swoją edukację. Wypełnij formularz zgłoszeniowy i skorzystaj z doświadczenia wykwalifikowanych lektorów. Rozpocznij wspaniałą przygodę z ProfiLingua!
Czy chcesz, abyśmy skontaktowali się z Tobą w celu zaproponowania Ci odpowiedniego kursu? Wypełnij poniższy formularz:
