Wiemy, że emocje zabarwiają wypowiedź i sprawiają, że neutralne zdanie nabiera pozytywnego lub negatywnego wydźwięku. Ponieważ możemy mówić w taki sposób, by zakomunikować, co czujemy. Jednak co jeśli Twój ton wypowiedzi byłby zależny od ścisłych reguł? Co gdyby inny ton całkowicie zmieniał znaczenie słowa? Witamy w świecie chińskich tonów!
Standardowo w chińskim mandaryńskim wyróżniamy cztery tony i nie możemy żadnego z nich zignorować. Rozpoznanie tonu i jego właściwe wymówienie to umiejętności, które będą nam potrzebne, jeśli chcemy być dobrze zrozumiani przez Chińczyka. Oczywiście wszystko to wymaga ćwiczeń, ale może zacznijmy najpierw od teorii…
Co oznacza każdy z czterech tonów?
Tak naprawdę istnieje jeszcze dodatkowy ton piąty, który jest szybko wymawiany i uznawany za neutralny. Skupmy się jednak na czterech podstawowych i wyobraźmy sobie, że każdy z tych tonów „mówi” coś o sobie. Wówczas przedstawiłyby się jak poniżej.
-
Ton pierwszy: Jestem wysoki i równy.
Jestem tonem o wysokim dźwięku, nazywanym też „płaskim”. W alfabecie łacińskim w przypadku pierwszej sylaby zapisuje się mnie jako mā (płaski akcent nad literą), w chińskim mam oznaczenie 媽, a w połączeniu z cyfrą wychodzi ma1. Wymagam utrzymania tonu na tym samym i wysokim (nie mylić z krzykliwym) poziomie. Brzmię pokojowo, jakbyś wyrażał na coś zgodę.
-
Ton drugi: Wznoszę się.
Zaczynam się nisko i stopniowo wznoszę, zupełnie jakbyś wspinał się na górę. W zależności od zapisu wyglądam następująco: má (w języku łacińskim), 麻 (w języku chińskim), ma2 (w połączeniu z cyfrą). Brzmię pytająco, jakbyś chciał się czegoś dowiedzieć.
-
Ton trzeci: Opadam i rosnę.
Mówią, że jestem najtrudniejszy do opanowania, ale przecież praktyka czyni mistrza! Najpierw idę w dół, by potem podnieść się do góry. Lepiej się przygotuj, bo przypomina to jazdę kolejką górską... Jeśli chcesz mnie zapisać, zastosuj mǎ (w języku łacińskim), użyj 馬 (w języku chińskim) lub ma3 (w połączeniu z cyfrą). Brzmię trochę tak, jakbyś nie dowierzał temu, co słyszysz.
-
Ton czwarty: Szybko opadam.
Jestem tonem opadającym, czyli gwałtownie spadam. Możesz zapisać mnie na trzy sposoby: mà (w języku łacińskim), 駡 (w języku chińskim) albo ma4 (w połączeniu z cyfrą). Brzmię rozkazująco, ale nigdy agresywnie.
Czy tony zmieniają znaczenie?
Jeśli myślisz, że tony chińskie pełnią tylko rolę ozdobną, musimy odpowiedzieć przecząco. Pomylenie tonów lub wymówienie ich w niewłaściwy sposób może znacząco wpłynąć na komunikację i doprowadzić do nieporozumienia.
Trudno jest to sobie wyobrazić? Jeżeli przyjmiemy, że ton pełni tak samo ważną funkcję jak litera w języku polskim (mata vs. wata), łatwiej zrozumieć ideę tonów w chińskim.
Zobacz, jak każdy ton wpływa na zmianę znaczenia w jednym krótkim słowie:
- mā (ton pierwszy) – oznacza „mamę”;
- má (ton drugi) – znaczy „konopie”;
- mǎ (ton trzeci) – to „koń”;
- mà (ton czwarty) – znaczy „karcić”.
Jak tony „dogadują się” ze sobą?
Dowiedzieliśmy się, co oznacza każdy ton z osobna. Jednak w realnym życiu musimy się liczyć z ich współwystępowaniem w jednej wypowiedzi. Prowadzi to do ciekawego zjawiska, ponieważ tony zaczynają działać na siebie nawzajem. Tym samym pojawiają się rozmaite konfiguracje – te łatwiejsze i trudniejsze do opanowania.
My zaczniemy od prostych przykładów:
-
Ton trzeci i ton trzeci
Kiedy ton trzeci znajduje się przed innym tonem trzecim, to w efekcie daje to nam ton drugi i ton trzeci. Oznacza to, że pierwszy ton trzeci zmienia się na drugi!
-
Ton czwarty i ton czwarty
Gdy pojawiają się obok siebie, pierwszy ton czwarty zmienia się na drugi. Analogicznie do poprzedniego przykładu wymawiamy więc ton drugi i czwarty.
To już wszystko, co przygotowaliśmy dla Ciebie w naszym dzisiejszym artykule. Jak widzisz, po raz kolejny chiński, który zaliczany jest do języków tonalnych, zaskakuje swoją innością i oryginalnością. Pozostaje tylko pytanie: który ton najbardziej Cię zaintrygował?
Edukacja i języki obce to nasza specjalność. Jeśli chcesz nauczyć się języka chińskiego, z ProfiLingua wszystko jest możliwe! Wystarczy, że wypełnisz niniejszy formularz, a otrzymasz potrzebne informacje na temat kursów językowych w naszej szkole.
Czy chcesz, abyśmy skontaktowali się z Tobą w celu zaproponowania Ci odpowiedniego kursu? Wypełnij poniższy formularz:
