Z pozoru banalny i nieskomplikowany temat. Niby wiesz, co w trawie piszczy lub masz dobrą intuicję. Tym bardziej jeśli w swojej edukacji poznałeś już niejeden język obcy. Jednak pierwsze wrażenie bywa mylące. Skorzystaj ze wskazówek zawartych w dzisiejszym artykule i sprawdź, ile wiesz na temat rodzajników w języku niemieckim.
Poznaj zastosowanie rodzajników niemieckich
Zacznijmy od podstaw. Rodzajnik to słowo, które pojawia się przed rzeczownikiem. W języku niemieckim wyróżniamy rodzajniki określone, nieokreślone i zerowe. Co istotne, rodzajnik informuje nas o rodzaju rzeczownika, przed którym stoi. Mamy więc do wyboru rodzaj męski, żeński i nijaki.
|
|
Rodzaj męski |
Rodzaj żeński |
Rodzaj nijaki |
Liczba mnoga |
|
Rodzajnik określony |
der |
die |
das |
die |
|
Rodzajnik nieokreślony |
ein |
eine |
ein |
- |
Pewnym ułatwieniem jest brak rodzajnika nieokreślonego w liczbie mnogiej.
Nasuwa się także pytanie, kiedy należy stosować rodzajniki określone, a w których przypadkach nieokreślone lub zerowe. Przede wszystkim musimy rozpoznać kontekst oraz wykazać się znajomością podstawowych reguł. Przykładowo:
- rodzajnik określony – pojawia się przed rzeczownikami, o których była już mowa i które w związku z tym są znane rozmówcy, ale i przed nazwami gór, rzek, mórz (np. die Alpen) oraz niektórych państw (np. die USA),
- rodzajnik nieokreślony – używamy go wtedy, gdy mówimy o czymś po raz pierwszy lub kiedy pojawia się wyrażenie jest/są/znajduje się (niem. es gibt),
- rodzajnik zerowy – oznacza tak naprawdę brak rodzajnika. Dotyczy to np. zwrotów grzecznościowych Pan/Pani (niem. Herr/Frau). Ponadto rodzajnika nie używamy przed nazwami większości krajów (np. Deutschland) lub miast (np. Warschau). Nie ma go też przy podawaniu zawodu (np. Ich bin Kellnerin) czy narodowości (np. Ich bin Polin) lub przy nazywaniu materiału, z którego wykonany jest dany przedmiot (np. aus Gold).
Odkryj nową stronę rodzajników niemieckich
Najpierw pomocne drogowskazy, dzięki którym określenie rodzaju rzeczownika będzie prostsze. Przykładowo końcówki:
- -ismus, -ig, -ling, -or są typowe dla rzeczowników rodzaju męskiego,
- -ung, -schaft, -keit, -heit, -ei są typowe dla rzeczowników rodzaju żeńskiego,
- -chen, -um, -ma, -lein, -ment, -um są typowe dla rzeczowników rodzaju nijakiego.
Trafiają się też proste przykłady, gdzie słowo „mężczyzna” (niem. der Mann) z oczywistych powodów jest rodzaju męskiego, wyraz „kobieta” (niem. die Frau) – żeńskiego, a „dziecko” (niem. das Kind) – to rodzaj nijaki.
Mimo to pojawiają się też przypadki szczególne, gdzie płeć wcale nie musi decydować o rodzaju rzeczownika. Jako pierwsze nasuwają się wyrazy, takie jak:
- „dziewczynka” (niem. das Mädchen) – typowe dla istot młodych. Pomimo oczywistego skojarzenia dziewczynki z rodzajem żeńskim, stosujemy rodzaj nijaki tak samo jak w przypadku słowa „dziecko”.
- „kobieta zamężna” (niem. das Eheweib) – trudno jest sobie wytłumaczyć, dlaczego wyraz „kobieta” w języku niemieckim jest rodzaju żeńskiego, ale gdy dodajemy określenie „zamężna” przybiera on rodzaj nijaki. Podany przykład pokazuje więc, że rodzaj rzeczownika nie zawsze jest dla nas logiczny i oczywisty.
Podobne smaczki znajdujemy w motoryzacji:
- marki samochodów – przyjmuje się, że są rodzaju męskiego (np. der Audi, der Volkswagen),
- nazwy statków – przybierają zazwyczaj postać żeńską (np. die Titanic, die Boeing).
Jeśli myślisz, że to koniec niespodzianek, spójrz poniżej:
- napoje procentowe – mają rodzaj męski (np. der Wein),
- kwiaty, owoce czy drzewa – rodzaj żeński (np. die Rose).
Taka klasyfikacja wywoła uśmiech na twarzy niejednego użytkownika języka niemieckiego, bo w pewnym sensie sprzyja stereotypowemu myśleniu. Jednak ma to też swoje plusy: im bardziej szokujące podejście, tym większa szansa na to, że nie zapomnisz przykładów, takich jak te powyżej...
Znajdź sposób na niemieckie rodzajniki
Pora na sprawdzenie, ile udało Ci zapamiętać z niniejszego artykułu. Czy wiesz, jakiego rodzaju są podane poniżej rzeczowniki? Spójrz na listę poniżej:
- … Optimismus (pl. optymizm),
- … Tulpe (pl. tulipan),
- … Besonderheit (pl. niezwykłość).
Czy wiesz już, jaki rodzajnik wstawić przed powyższymi rzeczownikami i dlaczego? Pierwszy jest oczywiście rodzaju męskiego, ponieważ kończy się na -ismus. W drugim przypadku chodzi o nazwę kwiatu rodzaju żeńskiego. Ostatni wyraz ma końcówkę -heit, a zatem jest rodzaju żeńskiego.
Jak jeszcze możesz sobie ułatwić zapamiętywanie rodzaju rzeczowników? Ucz się pełnych zdań lub twórz zabawne historyjki, powołuj się na stereotypy (np. tylko mężczyźni są dobrymi kierowcami, więc samochody są rodzaju męskiego) lub twórz mapy myśli.
Lubisz uczyć się niemieckiego? Masz talent do języków? Chcesz się rozwijać? Wypełnij formularz i znajdź kursy lub szkolenia językowe. Dołącz do zajęć w szkole ProfiLingua!
Czy chcesz, abyśmy skontaktowali się z Tobą w celu zaproponowania Ci odpowiedniego kursu? Wypełnij poniższy formularz:
